غسل طوافغسل طواف از غسلهای مستحب می‌باشد. ۱ - احکام مرتبطاز آن در باب طهارت سخن رفته است. از غسلهای مستحب، غسل برای طواف (طواف) است. برخی استحباب آن را تنها هنگام بازگشت از منی دانسته‌اند. [۳]
روض‌الجنان، ج ۱، ص۶۲ .
در مقابل، برخی استحباب غسل برای زیارت کعبه را مستحب دانسته و آن را برای طواف ثابت ندانسته‌اند. [۴]
مناسک حج (مراجع)، ص۵۳۶
۲ - دیدگاه فقهی امام خمینی۱- طهارت از حدث و خبث شرط صحت طواف است و در این تردید نیست. سخن در این است که آیا با فرض حاصل بودن این شرط، غسل کردن برای طواف استحباب دارد؟ یعنی آیا انجام غسل نه برای تحصیل شرط صحت طواف بلکه علی‌رغم فراهم بودن آن و صرفاً به‌خاطر نیل به کمال طواف مستحب است یا نه؟ امام خمینی در تحریرالوسیله غسل طواف را از اقسام اغسال مندوبه فعلیه بر شمرده و می‌فرماید: «و امّا الفعلیة: فهی قسمان: احدهما: ما یکون لاجل الفعل الذی یرید ایقاعه، و الامر الذی یرید وقوعه، کغسل الاحرام و الطواف و الزیارة و الوقوف بعرفات. و امّا للوقوف بالمشعر فیُؤتی به رجاءً.» [۷]
موسوعة الامام الخمینی، ج۲۲، تحریرالوسیلة، ج۱، ص۱۰۴، کتاب الطهارة، القول فی الاغسال المندوبة، و اما الفعلیة.
یعنی و اما غسلهای مستحب فعلی بر دو قسم است، اول: غسل برای کاری که می‌خواهد آن را انجام دهد و برای چیزی که دوست دارد واقع شود: مانند غسل احرام، طواف، زیارت، وقوف در عرفات. و اما غسل برای وقوف در مشعر به‌قصد رجاء به‌جای آورده می‌شود.۲- در تحریرالوسیله درباره وقت انجام غسل طواف آمده است: «و القسم الاوّل من الاغسال الفعلیّة ممّا استُحبّ لایجاد عمل بعد الغسل - کالاحرام و الزیارة و نحوهما - فوقته قبل ذلک الفعل، و لا یضرّ الفصل بینهما بالمقدار المزبور ایضاً.» [۸]
موسوعة الامام الخمینی، ج۲۲، تحریرالوسیلة، ج۱، ص۱۰۵، کتاب الطهارة، القول فی الاغسال المندوبة، و اما الفعلیة، مسالة ۱.
و قسم اول از غسلهای فعلی که استحباب آن برای انجام کاری بعد از آن است مثل احرام و زیارت و مانند این‌ها، وقت آن قبل از همان فعل است و فاصله افتادن مقدار ذکر شده، بین غسل و فعل نیز ضرری نمی‌رساند.مقصود از «بالمقدار المزبور» در متن، آن مقدار زمانی است که پیش‌ازاین در بیان وقت انجام غسلهای مکانی گفته شده که وجود آن بین انجام غسل و ورود به مکان بی‌اشکال است. مثل غسل در اول روز یا در اول شب برای داخل شدن به آن مکان‌ها، در آخر همان روز یا آخر شب یا غسل روز برای شب و غسل شب برای روز. ۳- درباره بطلان غسل طواف در تحریرالوسیله می‌خوانیم: «و امّا المکانیّة و القسم الاوّل من الفعلیّة فالظاهر انتقاضها بالحدث الاصغر، فضلاً عن الاکبر، فاذا احدث بینها و بین الدخول فی تلک الامکنة، او بینها و بین تلک الافعال، اعاد الغسل.» [۹]
موسوعة الامام الخمینی، ج۲۲، تحریرالوسیلة، ج۱، ص۱۰۵، کتاب الطهارة، القول فی الاغسال المندوبة، و اما الفعلیة، مسالة ۲.
و اما غسل مکانی و قسم اول غسل فعلی، ظاهر آن است که با حدث اصغر باطل می‌شوند چه رسد به حدث اکبر، بنابراین اگر بعداز این غسل‌ها و قبل از دخول در آن مکان‌ها و یا انجام آن افعال حدثی از او سر بزند، غسل را اعاده می‌نماید.۴- آیا در صورت وجود عذر به‌جای غسل طواف می‌توان تیمم کرد؟ امام خمینی در تحریرالوسیله می‌فرماید: در اینکه به هنگام عذر، تیمّم جای این غسل‌ها را بگیرد، تامل و اشکال است و احتیاط (واجب) آن است که به‌قصد رجاء و احتمال مطلوب بودن، تیمّم نماید. [۱۰]
موسوعة الامام الخمینی، ج۲۲، تحریرالوسیلة، ج۱، ص۱۰۶، کتاب الطهارة، القول فی الاغسال المندوبة، و اما الفعلیة، مسالة ۴.
۳ - پانویس۴ - منبع• فرهنگ فقه مطابق مذهب اهل بیت علیهم‌السلام، ج۵، ص۵۶۴، برگرفته از مقاله"غسل طواف" • ساعدی، محمد، (مدرس حوزه و پژوهشگر) ، موسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینی رده‌های این صفحه : دیدگاه های فقهی امام خمینی
|